ΣΧΟΛΗ                                                                       ΚΛΙΚ στο ΜΕΝΟΥ

Βελλά:  Φάρος λαμπρής πνευματικής και ηθικής ακτινοβολίας, υπέροχο πνευματικό ίδρυμα γνώσης και αρετής, περικαλλής ναός της σοφίας.

Το Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς ιδρύθηκε και πρωτολειτούργησε το 1911. Ιδρυτής του υπήρξε ο τότε μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Σπυρίδων Βλάχος. Ήταν προσωπικό του όραμα η δημιουργία μιας σχολής, η οποία θα αποσκοπούσε στην εκκλησιαστική κατάρτιση και την εθνική αφύπνιση των Ηπειρωτών. Άλλωστε, τα Γιάννενα και ολόκληρη η Ήπειρος βρισκόταν ακόμη υπό τουρκικό ζυγό.

Ήταν, λοιπόν, το Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς ένα εκκλησιαστικό σχολείο με ιδιαίτερη φυσιογνωμία, που είχε σκοπό να καταρτίζει δασκάλους και ιερείς στην ιδιαίτερα νευραλγική περιοχή της Ηπείρου.

Το 1971 περιήλθε στην αρμοδιότητα της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ από το 1977 εντάσσεται στα ομοειδή σχολεία του κράτους (Εκκλησιαστικό Λύκειο - Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία). Ως Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία η Βελλά λειτούργησε μέχρι το 1989, οπότε και ανωτατοποιήθηκαν όλες οι Παιδαγωγικές Ακαδημίες και εντάχθηκαν στα Παιδαγωγικά Τμήματα των Πανεπιστημίων.

Ιστορικό Σημείωμα

Kατά το ακαδ. έτος 2011-2012 η Σχολή Βελλάς συμπληρώνει αισίως εκατό χρόνια εκπαιδευτικής προσφοράς-διακονίας

Η Σχολή Βελλάς ιδρύθηκε, ως γνωστόν, το 1911 από τον Μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδωνα Βλάχο. Ο τελευταίος με το υπ᾽ αριθ. 6270/1-7-1911 έγγραφό του ανέφερε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι "προέβη εις την ίδρυσιν Ιερατικής Σχολής εν τω περιβόλω της Μονής Βελλάς, εξαιτείται δε τας οδηγίας της Εκκλησίας, όσον αφορά εις την ειδικήν άδειαν λειτουργίας αυτής και τας άλλας διατυπώσεις".

Η Σχολή Βελλάς στην εκατονταετή λειτουργία της, από το 1911 έως σήμερα, έχει φιλοξενήσει τα ακόλουθα Eκπαιδευτικά Σχήματα:

·        α) Ιερατική Σχολή Βελλάς: από το 1911 ως το 1924, με τετραετές πρόγραμμα σπουδών (τύπος Ιεροδιδασκαλείου).

·        β) Αγροτικόν Ιεροδιδασκαλείον της Μονής Βελλάς: από το 1927 ως το 1939, με πενταετές πρόγραμμα σπουδών.

·        γ) Ιεροδιδασκαλείον της Μονής Βελλάς: από το 1939 ως το 1971, με εξαετές πρόγραμμα σπουδών.

·        δ) Ιεροδιδασκαλείον Βελλάς: από το 1971 ως το 1976, με εξαετές πρόγραμμα σπουδών, υπό την άμεση εποπτεία και διοίκηση της Εκκλησίας.

·        ε) Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία Βελλάς: από το 1977 ως το 1989, με τριετές πρόγραμμα σπουδών (Π.Δ. 1025/1977).

·        στ) Εκκλησιαστικό Λύκειο Βελλάς: από το 1977 έως σήμερα (Π.Δ. 1025/1977), με τετραετή φοίτηση, από δε του σχολικού έτους 2006-2007 κ. εξ. με τριετή φοίτηση.

·        ζ) Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Βελλάς: από το 1993 ως το 2006, με τριετές πρόγραμμα σπουδών (και από το 2001 ως το 2006, με έξι (6) εξάμηνα σπουδών επιπέδου Τ.Ε.Ι.).

·        η) Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς Ιωαννίνων: από το 2006 ως σήμερα (Νόμος 3432/2006), με οκτώ (8) εξάμηνα σπουδών πανεπιστημιακού επιπέδου και με δύο προγράμματα σπουδών: α) Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών, και β) Πρόγραμμα Εκκλησιαστικής Μουσικής και Ψαλτικής.

Με τον Νόμο 1946/1985 οι διετείς Παιδαγωγικές Ακαδημίες προήχθησαν σε Παιδαγωγικά Τμήματα. Με τον ίδιο νόμο η Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία Βελλάς Ιωαννίνων μετετράπη σε καθαρή Ιερατική Σχολή με τίτλο Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Βελλάς Ιωαννίνων και τριετή φοίτηση. Η λειτουργία της διήρκησε έως το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007. 
Με τον Νόμο 3432/2006 η Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Βελλάς Ιωαννίνων μετονομάστηκε σε Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία (ΑΕΑ) Βελλάς Ιωαννίνων (όπως και οι άλλες τρεις ομοιόβαθμες Σχολές Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου Κρήτης) αναβαθμιζόμενη σε Ανωτάτη Σχολή Πανεπιστημιακού Επιπέδου (ΠΕ), με τετραετή φοίτηση.

ΕΥΓΝΩΜΟΝ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ

 ΣΠΥΡΙΔΩΝΙ ΑΝΔΡΙ ΕΠΙΦΑΝΕΣΤΑΤΩι, 

ΕΚ ΤΗΣ ΚΩΜΗΣ ΡΟΥΨΙΑΣ ΤΟΥ ΠΩΓΩΝΙΟΥ,

 ΕΝ ΤΟΠΩι ΧΗΛΗι ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΙ,

 ΤΕΚΝΩι ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩι ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΝ ΧΑΛΚΗι, 

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗι ΒΕΛΛΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΗΣ,

 ΩΣ ΚΑΙ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ,

 ΕΙΤΑ ΔΕ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ,

 ΙΔΡΥΤΗι ΣΘΕΝΑΡΩι ΠΟΛΛΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ, 

ΠΡΟΣΕΤΙ ΔΕ ΚΑΙ ΒΕΛΛΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΥΦΗΜΟΥ, 

ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΟΝ ΚΛΗΘΕΙΣΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ,

ΩΣ ΚΑΙ ΜΑΧΗΤΗι ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ, 

ΕΝ ΕΝΙ ΣΤΟΜΑΤΙ ΟΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑι, 

ΔΙ’ ΟΣΑ ΕΠΟΙΗΣΕΝ ΩΣ ΑΡΧΙΘΥΤΗΣ, 

ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΒΕΛΛΑΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ,

 ΕΚΦΡΑΖΟΜΕΝ ΑΥΤΩι ΤΗΝ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΝ, 

ΜΝΗΜΟΝΕΣ ΠΑΝΤΟΤΕ ΤΩΝ ΘΥΣΙΩΝ ΤΟΥΤΟΥ.

 (Ποίημα Μητροπολίτου Ἐδέσσης ΙΩΗΛ)

                      Σπυρίδων Βλάχος-Αρχιεπίσκοπος Αθηνών                   

                      Ιδρυτής τoυ Ιεροδιδασκαλείου Βελλάς

 Γεννήθηκε στη Χηλή (παραθ. πόλη) της Βιθυνίας 1873, κατά κόσμο Σπυρίδων Βλάχος. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Ως αρχιερατικός επίτροπος και ιεροκήρυκας στη Καβάλα αρχίζει να προσφέρει ηθική αλλά και υλική υποστήριξη στο Μακεδονικό Αγώνα Το 1906 εκλέγεται Μητροπολίτης Βελλάς (Ι. Μονή παρά τα Γιάννενα) και Κονίτσης. Οι υπηρεσίες του κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και στο ζήτημα της Β. Ηπείρου κρίθηκαν σπουδαίες και μεγάλες. Τον Φεβρουάριο του 1914 συμμετείχε ως μέλος στην προσωρινή κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου. Στη Μονή Βελλά ίδρυσε το 1911  ιεροδιδασκαλείο με πρότυπο δημοτικό σχολείο.

Το 1916 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Ιωαννίνων ενώ τέλος το 1949 εκλέγεται παμψηφεί Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Αγωνίστηκε για την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας μετά τις περιπέτειες από το Β’ΠΠ και τις συνέπειες του εμφυλίου. Ασχολήθηκε τέλος ενεργά αναλαμβάνοντας και την ηγεσία του Κυπριακού αγώνα στη οποία θα τον διαδεχθεί αργότερα ο Μακάριος μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων υπήρξε από τις λαμπρότερες εκκλησιαστικές μορφές της σύγχρονης εποχής.

Απέθανε το 1956 όπου και τον διαδέχθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος (κατά κόσμο Κοτταράς)

          Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ Τίκας

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ, κατά κόσμο Βησσαρίων Τίκας του Χρήστου, γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1913 στο χωριό Αρτεσιανό Καρδίτσας.

Αφού ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδές, γράφτηκε κατόπιν εξετάσεων, το 1936 στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1940 με το βαθμό «λίαν καλώς». Δευτεροετής φοιτητής της Θεολογικής Σχολής εκάρη μοναχός στη Μονή Πεντέλης το 1938. Την επομένη μέρα από την κουρά του χειροτονήθηκε διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Κορινθίας και μετέπειτα Αντιβασιλέα Δαμασκηνό και υπηρέτησε στο ναό της Αγίας Τριάδος στο Νέο  Ηράκλειο. Το 1942 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και αρχιμανδρίτης επίσης από τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και υπηρέτησε ως εφημέριος στον Ιερό Ναό του Αγίου Λουκά Πατησίων, όπου και τον βρήκε η γερμανική κατοχή να έχει αναλάβει τη μέριμνα συσσιτίων. Αργότερα εισήλθε στις τάξεις του ΕΔΕΣ υπό τον στρατηγό Ναπολέοντα Ζέρβα.

Διετέλεσε γραφέας και γραμματέας της Ιεράς Συνόδου. Το 1949 εξελέγη Μητροπολίτης Άρτης και το 1958 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Ιωαννίνων. Εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος στις 13 Ιανουαρίου 1974, από "αριστίνδην" Σύνοδο, διαδεχόμενος στον αρχιεπισκοπικό θρόνο των Αθηνών τον επίσης επί επταετίας εκλεγέντα  Ιερώνυμο Κοτσώνη.

Ως προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος επισκέφθηκε τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Αντιοχείας, Μόσχας, Σόφιας και Βελιγραδίου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ ήταν επίτιμος διδάκτορας σε πολλά ξένα πανεπιστήμια. Στις 29 Μαΐου 1997 του απονεμήθηκε για τα 60 χρόνια υπηρεσίας του και προσφοράς του στην Εκκλησία, ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Τιμής, ανώτατη διάκριση που δίδεται συνήθως σε αρχηγούς κρατών. Επίσης είχε τιμηθεί, με Χρυσό Αριστείο Ανδρείας και Πολεμικό Σταυρό Α΄ τάξεως, καθώς και με Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων,

Ο Σεραφείμ υπήρξε ο ιεράρχης με τη μεγαλύτερη θητεία, 24 χρόνια, στην ηγεσία της Εκκλησίας. Όρκισε έξι προέδρους Δημοκρατίας και πολλούς πρωθυπουργούς. Ήταν μόνιμος κάτοικος Ψυχικού (Αθήνα).

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 10 Απριλίου 1998.